(trang 71)
Trình bày ý kiến về một vấn đề đời sống
Trước ý kiến về một vấn đề đời sống được bàn luận (liên quan đến chủ đề Trải nghiệm để trưởng thành), người nghe có thể tán thành hay phản bác. Thói quen trao đổi như thế là rất cần thiết. Được tán thành, người nói sẽ thấy tự tin hơn vì những điều mình trình bày có sức thuyết phục. Gặp sự phản bác, người nói cần kiểm tra lại ý kiến của mình, biết điều chỉnh nếu thấy chưa đúng và biết cách bảo vệ nếu thấy xác đáng.
(trang 72)
1. TRƯỚC KHI NÓI
a. Chuẩn bị nội dung nói
- Nội dung nói có thể dựa vào kết quả viết ở bài 6 hoặc bài 8 này. Theo đó, cần tóm lược bài viết thành một dàn ý.
- Nắm vững vấn đề đời sống cần bàn luận và nội dung trình bày.
- Dự kiến các tình huống người nghe có thể phản bác để có phương án tiếp thu và bảo vệ ý kiến
- Ghi nhanh một số lí lẽ, bằng chứng cần sử dụng.
| Mục đích nói Trình bày để người nghe hiểu đúng bản chất, thấy được ý nghĩa của vấn đề đối với đời sống, từ đó lựa chọn thái độ, cách ứng xử phù hợp. |
| Người nghe Thầy cô, bạn bè và những người quan tâm đến vấn đề. |
b. Tập luyện
Đối với kiểu bài nói trình bày ý kiến về một vấn đề đời sống, hình thức tập luyện theo nhóm là thích hợp nhất. Cả nhóm đưa ra một số vấn đề đời sống cần bàn, thay nhau thể hiện các vai nói và nghe, phản bác và bảo vệ, tiếp thu, rút kinh nghiệm về kết quả thể hiện.
2. TRÌNH BÀY BÀI NÓI
| Người nói | Người nghe |
| a. Trình bày ý kiến về vấn đề - Nêu vấn đề, nói rõ tầm quan trọng của vấn đề trong đời sống xã hội. - Trình bày các khía cạnh để làm rõ thực chất vấn đề. - Nêu ý kiến của bản thân về vấn đề (dùng lí lẽ và bằng chứng để thuyết phục người nghe). | a. Trình bày ý kiến về vấn đề - Nêu vấn đề, nói rõ tầm quan trọng của vấn đề trong đời sống xã hội. - Trình bày các khía cạnh để làm rõ thực chất vấn đề. - Nêu ý kiến của bản thân về vấn đề (dùng lí lẽ và bằng chứng để thuyết phục người nghe). |
| b. Bảo vệ ý kiến trước sự phản bác của người nghe - Tóm tắt ý kiến trao đổi, giải thích lại những chỗ thường nghe chưa hiểu, dùng lí lẽ và bằng chứng làm rõ tính đúng đắn của ý kiến trình bày. - Sẵn sàng trao đổi nếu người nghe tiếp tục thắc mắc, mục đích cuối cùng là để khẳng định sự xác đáng của ý kiến. | b. Bảo vệ ý kiến trước sự phản bác của người nghe - Tóm tắt ý kiến trao đổi, giải thích lại những chỗ thường nghe chưa hiểu, dùng lí lẽ và bằng chứng làm rõ tính đúng đắn của ý kiến trình bày. - Sẵn sàng trao đổi nếu người nghe tiếp tục thắc mắc, mục đích cuối cùng là để khẳng định sự xác đáng của ý kiến. |
(trang 73)
3. SAU KHI NÓI
Người nói và người nghe cùng trao đổi để đánh giá và rút kinh nghiệm về một số mặt:
- Vấn đề đời sống được bàn luận có hấp dẫn và thiết thực không?
- Cách trình bày và cách bảo vệ ý kiến của người nói (nội dung, cách nói, giọng nói, các phương tiện phi ngôn ngữ, tính thuyết phục) đạt ở mức nào?
- Cách phản bác của người nghe (tính xác đáng của nội dung phản bác, cách nêu ý kiến phản bác, tiếp nhận ý kiến bảo vệ người nói,…) có tác dụng tích cực với người nói không?
- Việc tổ chức thảo luận về các vấn đề đời sống, việc thể hiện rõ ràng thái độ tán thành hay phản bác những ý kiến đã phát biểu có ý nghĩa gì?
