Ngữ Văn 7 - Tập 2 - Viết (trang 109) | Kết Nối Tri Thức Với Cuộc Sống

Yêu cầu đối với bài văn phân tích một nhân vật văn học trong cuốn sách đã đọc:

• Giới thiệu được nhân vật trong tác phẩm văn học: lai lịch, hoàn cảnh, tình huống xuất hiện và những ấn tượng đặc biệt ban đầu (nếu có).

• Chỉ ra được đặc điểm, tính cách nhân vật qua bằng chứng cụ thể về ngoại hình, hành động, ngôn ngữ, tâm trạng của nhân vật được miêu tả trong tác phẩm.

• Nhận xét, đánh giá nghệ thuật xây dựng nhân vật của nhà văn: biện pháp nghệ thuật, cách sử dụng hoặc nhấn mạnh những chi tiết làm rõ đặc điểm nhân vật.

• Nêu được ý nghĩa của hình tượng nhân vật trong việc thể hiện chủ đề tác phẩm hoặc quan niệm sống của tác giả.

Hoàng tử bé: trò chuyện để thấu hiểu và yêu thương

Giới thiệu nhân vật.

Hoàng tử bé – nhân vật của nhà văn Ăng-toan đơ Xanh-tơ E-xu-pe-ri đã trở thành người bạn của biết bao bạn nhỏ trên hành tinh này. Nhân vật người phi công đã gặp cậu bé trên hành tinh bay đêm của mình và kể lại: “Vào đêm đầu tiên tôi phải ngủ trên cát, cách xa nơi con người ở hàng ngàn dặm. Lúc đó tôi còn cô độc hơn cả một kẻ đắm tàu đang lênh đênh trên một cái bè giữa biển khơi…” Chính vào khoảnh khắc đó, giọng nói của hoàng tử bé đã vang lên và cuộc trò chuyện kì lạ bắt đầu: “Xin vui lòng… vẽ hộ tôi một con cừu”.

Nhận xét về nghệ thuật miêu tả nhân vật.

Nêu rõ đặc điểm nhân vật dựa trên bằng chứng trong tác phẩm.

Hoàng tử bé được nhà văn miêu tả như là “một cậu bé thật khác thường”. Nhưng không phải bằng lời mà bằng một bức vẽ minh họa trong tác phẩm: “Nhưng dĩ nhiên bức vẽ của tôi không bằng một nửa sự quyến rũ của người mẫu". Sự xuất hiện bất ngờ mà rất tự nhiên của hoàng tử bé trong sa mạc bắt đầu bằng giọng nói "nhỏ nhẹ kì lạ". Vì sao? Vì cậu bé ấy luôn cố gắng để trò chuyện với tất cả: người phi công, những bông hồng trên hành tinh nhỏ bé của cậu, những con người kì lạ hay thậm chí kì cục trên các tiểu hành tinh khác nữa,… Những cuộc trò chuyện tưởng như đứt quãng, nhiều khi rời rạc hoặc đi vào bế tắc: cuộc trò chuyện với ông vua trên hành tinh thứ nhất, cuộc trò chuyện với gã kiêu căng trên hành tinh thứ hai, cuộc trò chuyện với bợm nhậu ở một hành tinh tiếp theo,.. Mặc dù nhiều lúc hoàng tử bé bắt đầu cảm thấy chán vì sự kì quặc và vô nghĩa của những con người này, cậu vẫn không ngừng hành trình tìm kiếm những cuộc trò chuyện để có thể lắng nghe, thì thầm, chia sẻ,…

Rồi cuối cùng, hành tinh thứ bảy mà cậu đặt chân đến là Trái Đất. Cậu bé dường như chẳng vướng phải một “rào cản ngôn ngữ” nào. Đến từ một tiểu hành tinh xa lạ, viễn du qua bảy hành tinh khác nhau – hoàng tử bé là một cậu bé bình thường hay chính là thiên sứ từ vũ trụ? Trong bất kì hoàn cảnh nào, hoàng tử bé dường như không hề biết mệt mỏi, không đói, không khát, không sợ sa mạc hay bóng tối. Chẳng có thứ gì đáng kể trong tay, điều duy nhất cậu có thể làm được là trò chuyện để hiểu về người khác, về thế giới, để học cách chia sẻ và yêu thương. Không chút sợ hãi và hồ nghi, cậu trò chuyện với rắn – con vật đầu tiên cậu gặp trên Trái Đất và để cho con vật đáng sợ ấy quấn quanh mắt cá chân mình “như một chiếc vòng vàng”. Trong sa mạc, hoàng tử bé còn tiếp tục trò chuyện với bông hoa rất ít cánh, với ngọn núi, vườn hồng, con cáo,… Trong bất kì cuộc trò chuyện nào, dù ngắn ngủi, giản đơn hay khó hiểu,

(trang 114)

phức tạp nhất, hoàng tử bé cũng không quên nói những lời tốt lành, lời chúc, lời tạm biệt đầy âu yếm, tự nhiên: “Bạn thật xinh đẹp!”, “Chúc một ngày tốt lành!”, “Mình rất xin lỗi!”,… Cậu không ngừng cố gắng để trò chuyện, ghi nhớ, hiểu về người khác và tìm cách kết bạn…

Nêu ý nghĩa của hình tượng nhân vật trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.

Hoàng tử bé không thể chống lại nọc độc của con rắn – con vật không thể cảm hóa – nhưng cậu vẫn dành cho nó những lời bào chữa bao dung nhất: “Những con rắn là loài vật hoang dã. Chúng có thể cắn chỉ để vui thôi…”. Trong khoảnh khắc đau đớn ấy, cậu vẫn dành những lời an ủi cho những người bạn của mình: người phi công và đóa hoa hồng đang ở xa… Hoàng tử bé đã rời xa Trái Đất và trở về hành tinh của mình nhưng giọng nói của cậu dường như vẫn ngân lên trong tâm trí người đọc, thì thầm với chúng ta về tình yêu thương, lòng vị tha và niềm khao khát được sẻ chia, thấu hiểu.

(Nhóm biên soạn)

Mục đích viết

Phân tích nhân vật yêu thích để làm rõ những đặc điểm đáng chú ý, cuốn hút của nhân vật.

Người đọc

Thầy cô, bạn bè và những người quan tâm đến cuốn sách và nhân vật.

Dàn ý

- Mở bài: Giới thiệu nhân vật và nêu ngắn gọn ấn tượng ban cầu của em về nhân vật.

- Thân bài:

   + Bối cảnh và những mối quan hệ lam nổi bật đặc điểm nhân vật.

   + Những đặc điểm nổi bật của nhân vật thể hiện qua các bằng chứng trong tác phẩm (chi tiết ngoại hình, hành động, ngôn ngữ, suy nghĩ,… của nhân vật).

   + Nghệ thuật xây dựng nhân vật: cách sử dụng chi tiết, ngôn ngữ, biện pháp nghệ thuật,...

   + Ý nghĩa của hình tượng nhân vật.

- Kết bài: Nêu những bài học, suy nghĩ, ấn tượng sâu sắc mà nhân vật để lại trong tâm trí em.