(Trang 114)
Mục tiêu
Tìm hiểu về nồng độ phần trắm và thiết kế bảng tính Excel để phục vụ việc tính toán lượng chất tan và dung môi theo yêu cầu.
Chuẩn bị:
– Ôn tập về nồng độ phần trăm, cách giải hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn.
– Nước tinh khiết; đường cát; muối tinh khiết; cốc đo thể tích; cân đồng hồ (loại 2 kg).
– Nếu có điều kiện, mỗi nhóm chuẩn bị một máy tính cá nhân có phần mềm bảng tính Excel.
CÁC BƯỚC THỰC HIỆN
HĐ1. Tính toán lượng chất tan và dung môi để pha chế dung dịch có nồng độ phần trăm cho trước
Ta cần tính số gam đường cát và số gam nước tinh khiết cần thiết để có thể tạo ra n = 1000 (ml) dung dịch có nồng độ a%. Biết rằng khối lượng riêng của đường cát là d =1,1 (g/ml) và 1 lít nước tinh khiết nặng 1 kg.
| Nồng độ phần trăm C của một dung dịch tính bằng công thức Trong đó: + + |
x100%
: khối lượng chất tan;
: khối lượng dung dịch.(Trang 115)
a) Gọi x (gam) và y (gam) lần lượt là lượng đường cát và nước cần để pha chế. Lập biểu thức tính thể tích và nồng độ dung dịch để chứng minh rằng x, y thoả mãn hệ phương trình
.
b) Biến đổi hệ phương trình trên về dạng hệ hai phương trình bậc nhất hai ẩn
.
Từ đó chứng tỏ nghiệm (x; y) của hệ phương trình này là
c) Áp dụng: Tính lượng nước và đường cát tương ứng để pha n = 1000 ml nước đường với nồng độ là a = 63%.
Chú ý. Ở những lớp có điều kiện, có thể tiến hành thêm hoạt động sau.
HĐ2. Xây dựng bảng tính Excel
Thực hiện theo các bước sau để xây dựng bảng tính Excel tính toán lượng chất tan và dung môi cần thiết.
Bước 1. Tạo bảng trên phần mềm Excel, điền các ô thông tin vào bảng tính.
Bước 2. Nhập số liệu vào cột nồng độ phần trăm, thể tích dung dịch, khối lượng riêng của đường (1,1 g/ml).
Bước 3. Sử dụng công thức nghiệm ở HĐ1 để nhập công thức vào cột lượng chất tan và lượng nước cần pha.
Bước 4. Hoàn thiện bảng tính: Làm tròn số liệu sau dấu phẩy một chữ số và thêm dấu phân cách hàng nghìn cho thể tích dung dịch và khối lượng. Đóng khung cho bảng.
Thực hành
Tính số gam muối tinh khiết và số gam nước tinh khiết cần thiết để có thể pha chế được 1 000 ml dung dịch nước muối sinh lí 0,9%, biết rằng khối lượng riêng của muối tinh khiết là 2,16 g/ml.
