Trang 47
| Khái niệm, thuật ngữ Biến cố Biến cố ngẫu nhiên Biến cố chắc chắn Biến cố không thể | Kiến thức, kĩ năng Làm quen với khái niệm biến có ngẫu nhiên, biến cố chắc chắn, biến cố không thể trong một số ví dụ đơn giản.
|
| Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam trả lời phỏng vấn: "Dự báo chính xác thời điểm xảy ra sạt lở đất do mưa lớn tại huyện Nam Trà My là không thể". (Theo VnExpress, ngày 10-11-2020) | Có các sự kiện, hiện tượng ta không thể biết trước được nó có xảy ra hay không, như hiện tượng “xảy ra sạt lở đất sau mưa lớn". Nhưng cũng có các sự kiện, hiện tượng ta có thể biết trước được chắc chắn nó có xảy ra hay không xảy ra đấy!
|
Trong bài học này, chúng ta cùng tìm hiểu về các sự kiện, hiện tượng đó nhé!
Trang 48
Biến cố
- Đọc các sự kiện, hiện tượng sau và thực hiện HĐ1, HĐ2.
- Mức nước lũ trên sông Hồng trong tháng Bảy sang năm trên mức báo động 3.
- Ngày mai, Mặt Trời mọc ở phía tây.
- Có sáu cơn bão đổ bộ vào nước ta trong năm tới.
- Khi gieo hai con xúc xắc thì số chấm xuất hiện trên cả hai con xúc xắc đều là 6.
- Khi gieo một con xúc xắc thì số chấm xuất hiện trên con xúc xắc bé hơn 7.
HĐ1. Tìm các sự kiện, hiện tượng không thể biết trước được chắc chắn có xảy ra hay không xảy ra.
HĐ2. Tìm các sự kiện, hiện tượng có thể biết trước được chắc chắn có xảy ra hay không xảy ra.
• Các hiện tượng, sự kiện trong tự nhiên, cuộc sống được gọi chung là biến cố.
• Biến cố chắc chắn là biến cố biết trước được luôn xảy ra.
• Biến cố không thể là biến cố biết trước được không bao giờ xảy ra.
• Biến cố ngẫu nhiên là biến cố không thể biết trước được có xảy ra hay không.
Trong HĐ1 và HĐ2, biến cố nào là biến cố chắc chắn, biến cố không thể, biến cố ngẫu nhiên?
Ví dụ 1
Trong các biến cố sau, em hãy chỉ ra biến cố nào là biến cố chắc chắn, biến cố không thể, biến cố ngẫu nhiên.
A: "Trong điều kiện thường, nước đun đến 100 °C sẽ sôi".
B: "Tháng Hai năm sau có 31 ngày".
C: "Khi gieo hai con xúc xắc thì tổng số chấm xuất hiện trên hai con xúc xắc là 8".
Giải
• Biến cố A là biến cố chắc chắn vì nó luôn xảy ra.
• Biến cố B là biến cố không thể vì nó không bao giờ xảy ra.
• Biến cố C là biến cố ngẫu nhiên vì ta không biết trước nó có xảy ra hay không.
Chẳng hạn, biến cố C xảy ra nếu số chấm xuất hiện trên hai con xúc xắc là (2; 6) và không xảy ra nếu số chấm xuất hiện trên hai con xúc xắc là (5; 5).
Trang 49
Luyện tập 1
Chọn từ thích hợp (ngẫu nhiên, chắc chắn, không thể) thay vào dấu "?" để được câu đúng.
1. Vuông và Tròn mỗi người gieo một con xúc xắc.
Biến cố “Tổng số chấm xuất hiện trên hai con xúc xắc là một số lớn hơn 1" là biến cố .?..
Biến cố “Tổng số chấm xuất hiện trên hai con xúc xắc bằng 7" là biến cố .?..
2. Một túi đựng các quả cầu được ghi số 3; 6; 9; 12; 15; 18; 24. Lấy ngẫu nhiên một quả cầu trong túi.
Biến cố “Lấy được quả cầu có ghi số chia hết cho 3" là biến cố .?..
Biến cố “Lấy được quả cầu có ghi số chia hết cho 7" là biến cố .?..
Ví dụ 2
Trong một chiếc hộp có bốn tấm thẻ được ghi số 1; 2; 3; 6. Rút ngẫu nhiên một tấm thẻ từ trong hộp. Xét ba biến cố sau: 6
1
A: “Rút được thẻ ghi số là số nguyên tố".
B: “Rút được thẻ ghi số nhỏ hơn 7".
C: “Rút được thẻ ghi số lớn hơn 10".
Biến cố nào là biến cố chắc chắn, biến cố không thể, biến cố ngẫu nhiên?
Giải
• Biến cố B là biến cố chắc chắn vì ta luôn rút được thẻ ghi một trong các số 1; 2; 3; 6, đều là các số nhỏ hơn 7
• Biến cố C là biến cố không thể vì ta chỉ rút được thẻ ghi một trong các số 1; 2; 3; 6, đều là các số nhỏ hơn 10.
• Biến cố A là biến cố ngẫu nhiên vì ta không chắc chắn sẽ rút được thẻ ghi số nào.
Chẳng hạn, nếu ta rút được thẻ ghi số 2 thì biến cố A xảy ra; rút được thẻ ghi số 6 thì biến cố A không xảy ra.
Luyện tập 2
Lan tham gia trò chơi Vòng quay may mắn như Hình 8.1.
Xét ba biến cố sau:
A: “Lan quay vào ô có số điểm lớn hơn 500 điểm".
B: “Lan quay vào ô có số điểm nhỏ hơn 100 điểm".
C: "Lan quay vào ô có số điểm là số tròn trăm".
Biến cố nào là biến cố chắc chắn, biến cố không thể, biến cố ngẫu nhiên?
Hình 8.1
Trang 50
Thử thách nhỏ
Cho hai chiếc túi kín /, // đựng một số viên bị có cùng kích thước, trong đó tất cả các viên bi ở túi / có màu đen. Người chơi lấy ngẫu nhiên từ mỗi túi một viên bi và sẽ thắng cuộc nếu trong hai viên bị lấy ra có viên bi màu đỏ. Trong túi // cần có những viên bi màu gì để biến cố “Người chơi thắng” là:
a) Biến cố chắc chắn;
b) Biến cố không thể;
c) Biến cố ngẫu nhiên?
BÀI TẬP
8.1. Minh lấy ngẫu nhiên một viên bi trong một túi đựng 5 viên bi trắng và 5 viên bị đen có cùng kích thước. Trong các biến cố sau, biến cố nào là biến cố chắc chắn, biến cố không thể hay biến cố ngẫu nhiên?
A: "Minh lấy được viên bị màu trắng".
B: “Minh lấy được viên bị màu đen".
C: “Minh lấy được viên bi màu trắng hoặc màu đen".
D: “Minh lấy được viên bi màu đỏ”.
8.2. Có hai chiếc hộp, mỗi hộp đựng 6 tấm thẻ ghi các số 1; 2; 3; 4; 5; 6. Rút ngẫu nhiên một tấm thẻ từ mỗi hộp. Thay dấu "?" bằng các từ thích hợp trong các từ sau: chắc chắn, không thể, ngẫu nhiên.
| Biến cố | Loại biến cố |
| Chênh lệch giữa hai số ghi trên hai tấm thẻ bé hơn 3 | ? |
| Tổng các số ghi trên hai tấm thẻ bằng 7 | ? |
| Tổng các số ghi trên hai tấm thẻ lớn hơn 1 | ? |
| Chênh lệch giữa hai số ghi trên hai tấm thẻ bằng 6 | ? |
8.3. Chọn ngẫu nhiên một số trong tập hợp {2; 3; 5; 6; 7; 8; 10). Trong các biến cố sau, biến cố nào là biến cố chắc chắn, biến cố không thể hay biến cố ngẫu nhiên?
A: "Số được chọn là số nguyên tố".
B: "Số được chọn là số bé hơn 11".
C: "Số được chọn là số chính phương".
D: "Số được chọn là số chẵn”.
E: "Số được chọn là số lớn hơn 1".
