Khoa Học Tự nhiên 8 - Bài 1: Biến đổi vật lý và biến đổi hoá học | Cánh Diều

a) Xé mẫu giấy vụn

b) Hoà tan đường vào nước

c) Đinh sắt bị uốn cong

d) Đốt mẫu giấy vụn

e) Đun đường

g) Đinh sắt bị gỉ

1. Vẽ sơ đồ bằng chữ mô tả quá trình (sự thay đổi về trạng thái, kích thước,...) và hiện tượng ở thí nghiệm 1 (thể hiện tính chất vật lí của muối ăn).

I. SỰ BIẾN ĐỔI CHẤT

1. Sự biến đổi vật lí

Tiến hành thí nghiệm sau để tìm hiểu về sự biến đổi vật lí của muối ăn.

Thí nghiệm 1

Chuẩn bị

• Dụng cụ: Cốc thuỷ tinh (loại 100 mL (ml)), bát sứ loại nhỏ, kiềng đun, lưới thép, đèn cồn.

• Hoá chất: Muối ăn, nước.

Tiến hành

Bước 1: Lấy khoảng một thìa cafe muối ăn cho vào cốc, sau đó thêm vào cốc khoảng 30 mL nước, khuấy đều cho tới khi muối ăn tan hết.

Bước 2: Lấy ra khoảng 1 mL dung dịch muối ăn trên cho vào bát sứ đặt trên kiềng đun có lưới thép, đun trên ngọn lửa đèn cồn cho đến khi cạn dung dịch.

• Mô tả hiện tượng khi hoà tan muối ăn trong cốc và hiện tượng khi cô cạn.

• Nhận xét về trạng thái (thể) của muối ăn.

Biến đổi vật lí là hiện tượng chất có sự biến đổi về trạng thái, kích thước,... nhưng vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.

Ví dụ: Nước hoa khuyếch tán trong không khí, hoà tan đường vào nước, làm đá trong tủ lạnh,...

1. Trong các quá trình được mô tả ở hình 1.1, quá trình nào diễn ra sự biến đổi vật lí? Giải thích.

1. Kể thêm 2 - 3 hiện tượng xảy ra trong thực tế có sự biến đổi vật lí.

Thí nghiệm 2

Chuẩn bị

• Dụng cụ: Ống nghiệm, đèn cồn, mẩu nam châm, thìa xúc hoá chất.

• Hoá chất: Bột sắt, bột lưu huỳnh.

Tiến hành

Bước 1: Trộn đều hỗn hợp bột sắt (Fe) với bột lưu huỳnh (S) theo tỉ lệ về khối lượng Fe : S khoảng 1,5 : 1 (hoặc theo thể tích là 1 : 3) cho vào hai ống nghiệm 1 và 2 (hình 1.2a).

Bước 2: Lấy ống nghiệm 2 đem hơ nóng, sau đó đun nóng tập trung vào đáy ống nghiệm cho đến khi thấy hỗn hợp nóng đỏ thì ngừng đun (hình 1.2b).

Bước 3: Đưa đồng thời hỗn hợp đã nguội (ống nghiệm 2) và ống nghiệm 1 lại gần mẫu nam châm (hình 1.2c).

• Mô tả hiện tượng khi đun nóng hỗn hợp ở bước 2.

• Ở bước 3, mẫu nam châm có bị hút vào đáy ống nghiệm 2 không? Giải thích.

Hình 1.2. Thí nghiệm sắt tác dụng với lưu huỳnh

2. Trong thí nghiệm 3, dấu hiệu nào dùng để phân biệt sự biến đổi vật lí và sự biến đổi hoá học?

Thí nghiệm 3

Chuẩn bị

• Dụng cụ: Đĩa sứ, bật lửa

• Hoá chất: Cây nến

Tiến hành

• Gắn cây nến (có thành phần chính là paraffin) trên đĩa sứ, đốt nến cháy trong khoảng 1 phút.

• Mô tả các hiện tượng xảy ra trong quá trình nến cháy, chỉ ra giai đoạn diễn ra sự biến đổi vật lí, giai đoạn diễn ra sự biến đổi hoá học. Biết rằng nến cháy trong không khí chủ yếu tạo ra khí carbon dioxide và hơi nước.

Động Phong Nha (Động nước) là động tiêu biểu nhất của hệ thống hang động thuộc quần thể danh thắng Phong Nha – Kẻ Bàng.

Đặc trưng của nơi đây là có nhiều thạch nhũ với các hình dáng đẹp, độc đáo. Hiện tượng thạch nhũ được tạo thành chủ yếu là do sự biến đổi hoá học. Ở các vùng núi đá vôi (thành phần chủ yếu là , khi trời mưa kết hợp với trong không khí tạo thành môi trường acid, làm tan được đá vôi ( chuyển hoá thành ). Khi nước có chứa , chảy qua các khe đã vào trong các hang động (ở đây có sự thay đổi về nhiệt độ và áp suất), chuyển thành rắn, không tan. Lớp dần dần tích lại ngày càng nhiều, qua hàng triệu triệu năm tạo thành thạch nhũ với những hình thù đa dạng, đẹp mắt.

Động Phong Nha (Quảng Bình)

• Biến đổi vật lí là hiện tượng chất có sự biến đổi về trạng thái, kích thước,... nhưng vẫn giữ nguyên là chất ban đầu.

• Biến đổi hoá học là hiện tượng chất có sự biến đổi tạo ra chất khác.