(trang 92)
Nhận biết từ đồng âmĐọc câu sau và chú ý những từ giống nhau về âm: Một nghề cho chín còn hơn chín nghề. Từ chín thứ nhất chỉ tính chất, còn từ chín thứ hai chỉ số lượng – nghĩa của hai từ này khác nhau, không có mối liên hệ nào với nhau. Nghĩa của hai từ đồng âm này được xác định nhờ sự kết hợp của chúng với các từ khác nhau trong câu. |
Nhận biết từ đa nghĩaNếu từ đồng âm là các từ có âm giống nhau nhưng ngĩa khác nhau, không liên quan với nhau của một từ lại có liên quan vơi nhau. Ví dụ: (1) Tôi ăn cơm. (2) Xe này ăn nhiều xăng. Từ ăn trong ăn cơm có nghĩa là "tự cho vào cơ thể thức ăn nuôi sống", còn trong ăn xăng có nghĩa "tiếp nhận cái cần thiết cho sự hoạt động". Có thể thấy rõ hai nghĩa này có sự liên quan với nhau. Như vậy ở đây có một từ ăn được dùng với hai nghĩa khác nhau. Nhờ sự kết hợp giữa từ đa nghĩa với những từ khác trong câu, người đọc (người nghe) có thể nhận biết nghĩa nào của từ đa nghĩa được sử dụng. |
TỪ ĐỒNG ÂM VÀ TỪ ĐA NGHĨA
1. Trong ba trường hợp sau ta có một từ bóng đa nghĩa hay có các từ bóng đồng âm với nhau? Giải thích nghĩa của từ đó trong từng trường hợp.
a. Lờ đờ bóng ngả trăng chênh
Tiếng hò xa vọng nặng tình nước non.
b. Bóng đã lăn ra khỏi đường biên dọc.
Mặt bàn được đánh véc-ni thật bóng.
2. Phân biệt nghĩa của từ in đậm trong những câu sau. Theo em, đó có phải là những từ đồng âm hay không? Vì sao?
a) - Đường lên xứ Lạng bao xa?
- Những cây mía óng ả này chính là những nguyên liệu để làm đường.
b) - Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát
Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, bát ngát mênh mông.
(Ca dao)
(trang 92)
- Tôi mua cái bút này với giá hai mươi nghìn đồng.
3. Nghĩa của từ trái trong những trường hợp dưới đây có liên quan với nhau không? Vì sao?
a. Cây xoài trước sân nhà em có rất nhiều trái.
b. Bố vừa mua cho em một trái bóng.
c. Cách một trái núi với ba quãng đồng.
4. Xác định từ cổ đa nghĩa và từ cổ đồng âm với từ đa nghĩa đó trong câu sau:
a. Con cò có cái cổ cao.
b. Con quạ tìm cách uống nước trong một chiếc bình cao cổ.
c. Phố cổ tạo nên vẻ đẹp riêng của Hà Nội.
5. Hãy giải thích nghĩa của từ nặng trong câu ca dao: Tiếng hò xa vọng, nặng tình nước non.
Tìm thêm một số ví dụ có từ nặng được dùng với nghĩa khác.
