Câu hỏi thảo luận số 1 trang 56
Theo em, nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến sự biểu hiện của gen tổng hợp melanin như thế nào?
Phương pháp giải
Các vùng thân trên cơ thể thỏ có lông màu trắng nhưng các đầu mút tai, đuôi, chi lại có lông màu đen.
Lời giải chi tiết
Những tế bào ở đầu mút cơ thể có nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ ở phần thân nên chúng có khả năng tổng hợp được sắc tố mêlanin làm cho lông đen. Các tế bào ở vùng thân có nhiệt độ cao hơn nhưng gen của chúng lại không được biểu hiện (không tổng hợp được sắc tố mêlanin) nên lông có màu trắng.
→ Nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến hoạt tính của enzim tham gia vào điều hòa biểu hiện gen. Nhiệt độ cao làm biến tính protein đặc biệt là một số loại mẫn cảm với nhiệt độ. Khi enzim bị mất chức năng do nhiệt độ cao thì có thể mêlanin không được tổng hợp nên lông có màu trắng.
→ Nhiệt độ cao làm các gen tổng hợp melanin không biểu hiện được nên lông có màu trắng.
Câu hỏi thảo luận số 2 trang 56
Hãy tìm thêm các ví dụ về mức độ biểu hiện của kiểu gen phụ thuộc vào điều kiện môi trường.
Phương pháp giải
Tập hợp các kiểu hình của cùng 1 kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau gọi là mức phản ứng của một kiểu gen.
Lời giải chi tiết
Ví dụ 1: Cây hoa anh thảo (Primula sinensis) có giống hoa đỏ thuần chủng AA và hoa trắng thuần chủng aa. Khi đem cây thuộc giống hoa đỏ thuần chủng trồng ở 35°C thì ra hoa trắng. Thế hệ sau của cây hoa trắng này trồng ở 20°C lại cho hoa màu đỏ. Trong khi đó giống hoa màu trắng trồng ở 20°C và 35°C đều chỉ cho hoa trắng.
Ví dụ 2: những cây môn, cây ráy nếu trồng ở nơi ít nước, khô hạn thì lá sẽ nhỏ còn nếu trồng nơi mát mẻ ẩm ướt thì lá và thân sẽ rất to.
Ví dụ 3: một số loài chồn, cáo xứ lạnh về mùa đông có bộ lông dày màu trắng, về mùa hè lông thưa hơn và có màu vàng hoặc xám.
Ví dụ 4: hoa cẩm tú cầu có màu sắc thay đổi phụ thuộc pH của môi trường đất.
Câu hỏi thảo luận trang 57
Tại sao các nhà khoa học lại khuyên nông dân không nên chỉ trồng một giống lúa duy nhất (cho dù đó là giống lúa có năng suất cao) trên một diện tích rộng trong cùng một vụ?
Phương pháp giải
Cùng 1 giống lúa duy nhất có nghĩa là các cây đều có kiểu gen giống nhau và mức phản ứng giống nhau với môi trường.
Lời giải chi tiết
Bởi vì khi môi trường thay đổi theo hướng bất lợi có thể dẫn đến mất mùa vì tất cả các cây đều có kiểu gen giống nhau nên phản ứng giống nhau khi môi trường thay đổi có khả năng chết hàng loạt gây mất mùa.
Bài 1 trang 58 SGK
Thế nào là mức phản ứng của một kiểu gen?
Phương pháp giải
Xem lại Khái niệm mức phản ứng của kiểu gen
Lời giải chi tiết
Cùng một kiểu gen nhưng có thể cho một dãy các kiểu hình khác nhau tuỳ thuộc vào điều kiện môi trường. Tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau là mức phản ứng của kiểu gen.
Bài 2 trang 58 SGK
Muốn nghiên cứu mức phản ứng của một kiểu gen nào đó ở động vật, ta cần phải làm gì?
Phương pháp giải
Muốn nghiên cứu mức phản ứng ta cần tìm ra các kiểu hình khác nhau của cùng một kiểu gen.
Lời giải chi tiết
Muốn nghiên cứu mức phản ứng của một kiểu gen nào đó ở động vật ta cần phải tạo ra một loạt các con vật có cùng một kiểu gen rồi cho chúng sống ở các môi trường khác nhau. Việc tạo ra các con vật có cùng kiểu gen có thể được tiến hành bằng cách nhân bản vô tính hoặc chia một phôi thành nhiều phôi nhỏ rồi cho vào tử cung của các con mẹ khác nhau để tạo ra các con con.
Bài 3 trang 58 SGK
Nói: Cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng "má lúm đồng tiền" có chính xác không? Nếu cần thì phải sửa lại câu nói này như thế nào?
Phương pháp giải
Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
Lời giải chi tiết
Nói cô ấy được mẹ truyền cho tính trạng "má lúm đổng tiền" thực ra là không hoàn toàn chính xác. Mẹ chỉ truyền cho con thông tin quy định việc hình thành nên tính trạng "má lúm đồng tiền" dưới dạng trình tự các nuclêôtit xác định (alen) mà không truyền cho con tính trạng đã có sẵn.
Bài 4 trang 58 SGK
Một số bà con nông dân đã mua hạt ngô lai có năng suất cao về trồng nhưng cây ngô lại không cho hạt. Giả sử rằng công ti giống đã cung cấp hạt giống đúng tiêu chuẩn. Hãy giải thích nguyên nhân dẫn đến tình trạng cây ngô không cho hạt trong trường hợp trên.
Phương pháp giải
Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.
Lời giải chi tiết
Mỗi giống cây trồng đều đòi hỏi một loạt các điều kiện môi trường thích hợp. Việc giống ngô lai không cho thu hoạch hoặc năng suất quá thấp so với yêu cầu có thể là do chúng được gieo trồng trong điều kiện thời tiết không thích hợp.
