Yêu cầu cần đạt
• Xác định được cơ quan sinh sản của thực vật có hoa; phân biệt được hoa đơn tính và hoa lưỡng tính.
• Vẽ sơ đồ (hoặc sử dụng sơ đồ đã cho), ghi chú được tên các bộ phận của hoa.
• Dựa trên sơ đồ đã cho ghi chú được tên các bộ phận của hoa dựa trên sơ đồ nêu được vai trò của nhị và nhuỵ trong quá trình thụ phấn, thụ tinh, tạo hạt và quả.
• Đặt được câu hỏi về sự sinh sản của thực vật có hoa.
Hoạt động mở đầu
| Nêu tên các cây có hoa trong hình 1. Hoa có chức năng gì?
Hình 1 |
1. Cơ quan sinh sản của thực vật có hoa
Hoạt động khám phá
1. Quan sát hình 2 và cho biết:
- Tên cơ quan sinh sản của cây cà chua.
- Bộ phận nào của quả hình thành nên cây cà chua con?
Hình 2
Hoa là cơ quan sinh sản của thực vật có hoa. Các bộ phận của hoa gồm: đài, cánh, nhị, nhụy. Nhị hoa chứa tế bào sinh dục đực; nhụy hoa chúa tế bào sinh dục cái. Hoa đơn tính chỉ có nhị (hoa đực) hoặc nhụy (hoa cái); hoa lưỡng tính có cả nhị và nhuỵ trên cùng một hoa.
2. Quan sát hình 3 và cho biết hoa bí ngô và hoa bưởi, hoa nào là hoa lưỡng tính, hoa nào là hoa đơn tính.
Hình 3
3. Quan sát hình 4, chỉ và nói tên các bộ phận của nhị hoa, nhuỵ hoa.
Hình 4. Sơ đồ cơ quan sinh sản của thực vật có hoa
Hoạt động luyện tập, vận dụng
1. Chỉ trên hình 6 và nói tên các bộ phận của hoa.
2. Thu thập hoa của một số cây. Xác định các bộ phận của mỗi hoa và cho biết hoa nào là hoa đơn tính, hoa nào là hoa lưỡng tính.
Hình 5. Sơ đồ các bộ phận của hoa
2. Sự thụ phấn, thụ tinh, tạo quả và hạt
Hoạt động khám phá
1. Quan sát hình 7, đọc thông tin và thực hiện:
- Chỉ trên hình và nói về sự thụ phấn, thụ tinh ở thực vật có hoa.
- Nêu vai trò của nhị hoa, nhuỵ hoa trong quá trình thụ phấn, thụ tinh.
- Cho biết bộ phận nào hình thành quả và hạt.
Bầu nhụy chứa noãn, trong noãn chứa tế bào sinh dục cái. Chỉ nhị mang bao phấn chứa nhiều hạt phấn. Hạt phấn phát triển tạo ra các tế bào sinh dục đực.
a) Thụ phấn xảy ra khi đầu nhuỵ nhận được hạt phấn
b) Thụ tinh diễn ra ở noãn. Ống phấn phát triển đưa tế bào sinh dục đực kết hợp với tế bào sinh dục cái tạo thành hợp tử
c) Bầu nhụy phát triển thành quả, noãn phát triển thành hạt chứa phôi
Hình 6
a) Hoa được thụ phấn, thụ tinh
b) Hoa không được thụ phấn, thụ tinh
Hình 7
Em có biết?
Nhiều hoa có màu sắc sặc sỡ, mật ngọt và mùi hương hấp dẫn côn trùng (ong, bướm,...). Khi côn trùng di chuyển từ hoa này sang hoa khác thường mang theo hạt phấn thụ phấn cho hoa. Những hoa thụ phấn nhờ gió thường không có màu sắc sặc sỡ, đài hoa, cánh hoa nhỏ hoặc không có.
a) Hoa thụ phấn nhờ côn trùng
b) Hoa thụ phấn nhờ gió
Hình 8
Em đã học
Hoa là cơ quan sinh sản của thực vật có hoa. Hoa đơn tính chỉ có nhị hoặc nhụy, hoa lưỡng tính có cả nhị hoặc nhụy trên cùng một hoa.
Sau khi hoa được thụ phấn, sự thụ tinh xảy ra, hình thành hợp tử. Hợp tử phát triển thành phôi, noãn phát triển thành hạt chứa phôi, bầu nhụy phát triển thành quả chứa hạt.
Em có thể
Xác định được hoa đơn tính và hoa lưỡng tính trong tự nhiên.
