- Nêu được một số thành phần của đất.
- Trình bày được vai trò của đất đối với cây trồng.
Ở vùng cao nguyên đó, cây ngô được trồng trong các khe đất mà không trồng được trên đã (hình 1). Vậy trong đất có những thành phần nào giúp cho cây trống có thể phát triển?
Hình 1
1. Thành phần của đất
Đất được hình thành do đó bị phá vỡ sau một quá trình lâu dài dưới tác động của nhiệt, nước, không khí, gió, mưa....
Chất khoảng, mùn, nước, không khí là những thành phần chính có trong đất. Mùn được hình thành chủ yếu do xác động vật và thực vật phân huỷ với sự tham gia của sinh vật trong đốt. Tỉ lệ các thành phần trong đất thay đổi tuỳ thuộc vào điều kiện hình thành đốt ở từng nơi.
1. Thực hiện thí nghiệm
Chuẩn bị: 1 đĩa chứa ít đất, 1 cốc thuỷ tinh chứa nước, găng tay
Tiến hành:
- Dự đoán hiện tượng xảy ra ngay sau khi thả đất vào cốc nước (hình 2).
- Thả đất vào cốc nước, quan sát hiện tượng xảy ra và so sánh với dự đoán.
Từ đó, em phát hiện được trong đốt có thành phần nào?
Hình 2
2. Quan sát ống nghiệm trong hình 3 và nêu hiện tượng xảy ra. Từ đó, cho biết trong đất có thành phần nào.
a) Ống nghiệm chứa đất
b) Đun ống nghiệm chứa đất trên ngọn lửa đèn cồn
c) Ống nghiệm chứa đất sau khi đun
Hình 3
3. Quan sát hình 4, kể tên các thành phần của đất và cho biết thành phần nào nhiều nhất.
Hình 4. Thành phần của đất
Quá trình hình thành đất đã tạo ra những hạt riêng rẽ có kích thước và hình dạng khác nhau như hạt cát, hạt sét,... Tuỳ thuộc vào tỉ lệ các loại hạt trong đất, người ta chia thành các loại đất khác nhau như đất cát, đất thịt, đất sét.... (hình 5).
Hình 5
2. Vai trò của đất đối với cây trồng
Chất khoáng, mùn cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng, giúp cây trồng sống và phát triển.
Quan sát hình 6 và cho biết:
- Rễ cây lấy những gì từ đất?
- Vì sao cây có thể đứng vững, không bị đổ?
Hình 6
Mỗi vùng miền ở Việt Nam có các loại đất khác nhau. phù hợp với từng loại cây trồng. Đốt bazan a Tây Nguyên (hình 7) có thể trồng các loại cây công nghiệp như cao su, cà phê, hồ tiêu... Đất phù sa phổ biến ở vùng đồng bằng (hình 8), nơi có các con sông lớn chảy qua như sông Hồng, sông Đây, sông Cửu Long.... có thể trồng cây nông nghiệp như lúa, ngô, khoai....
1. Trình bày vai trò của đốt đối với cây trồng.
2. Quan sát hình 9 và cho biết:
- Hoạt động đang diễn ra trong mỗi hình làm thay đổi thành phần nào của đất?
- Tác dụng của từng hoạt động đối với đất.
Hình 9
3. Kể những hoạt động làm tăng vai trò của đốt đối với cây trồng mà em biết.
Em có biết?
Nông nghiệp thông minh và bền vững ứng dụng công nghệ cao để tưới nước, bón phân tự động theo nhu cầu của cây trồng nhằm bảo vệ môi trường, đảm bảo sức khoẻ cộng đồng và gìn giữ tài nguyên cho thế hệ tương lai.
Em đã học
Thành phần của đất gồm: chất khoảng, mùn, nước, không khí,... Đất giữ cho cây đứng vững, cung cấp dinh dưỡng (chất khoông, mún), không khí, nước đảm bảo cho cây sống và phát triển.
Em có thể
Giải thích được tác dụng của việc xới đất và vun đất vào gốc cho cây trồng.
