I - Mục tiêu
- Phân biệt vết thương làm tổn thương tĩnh mạch hay động mạch hay chỉ là mao mạch?
- Rèn kĩ năng băng bó hoặc làm garô và biết những quy định khi đặt garô.
II - Phương tiện dạy học
- Băng: 1 cuộn
- Gạc: 2 miếng
- Bông: 1 cuộn nhở
- Dây cao su hoặc dây vải
- Một miếng vải mềm (10 x 30 cm)
III - Nội dung và cách tiến hành
Tập sơ cứu cầm máu trong các trường hợp giả định sau:
1. Chảy máu mao mạch và tĩnh mạch
Tập băng vết thương ở lòng bàn tay.
- Các bước tiến hành:
+ Dùng ngón tay cái bịt chặt miệng vết thương trong vài phút (cho tới khi thấy máu không chảy ra nữa).
+ Sát trùng vết thương bằng cồn iôt.
+ Khi vết thương nhỏ, có thể dùng băng dán (có bán phổ biến ở các cửa hàng thuốc).
+ Khi vết thương lớn, cho ít bông vào giữa 2 miếng gạc rồi đặt nó vào miệng vết thương và dùng băng buộc chặt lại.
- Lưu ý: sau khi băng, nếu vết thương vần cháy máu, cân đưa ngay đến bệnh viện cấp cứu.
2. Chảy máu động mạch:
Tập băng vết thương ở cổ tay.
- Các bước tiến hành:
+ Căn cứ vào hình 19-1, dùng ngón tay cái dò tìm vị trí động mạch cánh tay, khi thấy dấu hiệu mạch đập rõ thì bóp mạnh để làm ngừng chay máu ơ vết thương vài ba phút.
+ Buộc garô: dùng dãy cao su hay dây vải mém buộc chặt ở vị trí gân sát nhưng cao hơn vết thương (về phía tim), với lục ép đu làm cầm máu.
+ Sát trùng vết thương (nếu có điêu kiện), đặt gạc và bông lên miệng vết thương rồi băng lại.
+ Đưa ngay đến bệnh viện cấp cứu.
- Lưu ý:
+ Chỉ các vết thương chảy máu động mạch ở tay (chân) mới sử dụng biện pháp buộc dây garô.
+ Cứ sau 15 phút lại nới dây garô ra và buộc lại vì các mô dưới vết buộc có thể chết do thiếu O2 và các chất dinh dưỡng.
+ Vết thương chảy máu động mạch ở vị trí khác, chỉ dùng biện pháp ấn tay vào động mạch gần vết thương, nhưng về phía tim (hình 19-2).
IV - Thu hoạch
* Kiến thức:
- Chảy máu tĩnh mạch và động mạch có gì khác nhau vẽ biểu hiện và cách xử lí?
- Những yêu cầu cơ bản của biện pháp buộc dây garô là gì? Vì sao chỉ những vết thương chảy máu động mạch ở tay hoặc chân mới dùng được biện pháp buộc dây garô?
- Những vết thương chảy máu động mạch không phải ở tay (chân) cần được xử lí thế nào?
* Kĩ năng: Điền vào các ô trống trong bảng 19 bằng những nội dung thích hợp.
Bảng 19. Các kĩ năng sơ cứu vết thương chảy máu
| Các kĩ năng được học | Các thao tác | Ghi chú |
| 1. Sơ cứu vết thương chảy máu mao mạch và tinh mạch | ||
| 2. Sơ cứu vết thương chảy máu động mạch |
