MỤC TIÊU
- Nhận biết được những khó khăn cần phải vượt qua trong học tập và trong cuộc sống.
- Kể được một số biểu hiện của vượt qua khó khôn.
- Biết vì sao phải vượt qua khó khăn.
- Biết vượt qua một số khó khăn của bản thân trong học tập và sinh hoạt.
- Quý trọng gương vượt khó trong học tập và cuộc sống.
KHỞI ĐỘNG
Hãy chia sẻ về một khó khăn trong học tập, cuộc sống của em và cách em vượt qua những khó khăn đó.
KHÁM PHÁ
1. Nhận biết những khó khăn cần phải vượt qua trong học tập và trong cuộc sống
Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu
- Em hãy chỉ ra khó khăn của các bạn trong những bức tranh trên.
- Kể thêm những khó khăn khác trong học tập và cuộc sống mà em biết.
2. Tìm hiều biểu hiện và ý nghĩa của việc biết vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống
Đọc câu chuyện dưới đây và trả lời câu hỏi:
Chăm ngoan, học giỏi
Bạn Hoàng Thu Huế, học sinh lớp 5, Trường Tiểu học Hợp Thành (thành phố Lào Cai) có hoàn cảnh gia đình rất đáng thương. Bố mất sớm, mẹ bỏ đi từ khi bạn còn rất nhỏ. Huế lớn lên trong tình yêu thương, đùm bọc của ông bà ngoại.
Điều kiện gia đình rất khó khăn, ông bà thì già yếu, đau ốm luôn nên cuộc sống càng thêm cực nhọc. Khi được hỏi khó khăn thế bạn có nghĩ đến chuyện phải nghỉ học không, Huế nói:
- Cảng khó khăn, em càng phải học thật giỏi để mong sau này thoát khỏi cảnh nghèo đói.
Nhà xa nên hằng ngày, cử 5 giờ sáng là Huế đã thức dậy để đi bộ đến trường. Cuộc sống vất vả là vậy nhưng Huế luôn cố gắng tự rèn luyện, trong lớp châm chú nghe thấy, cô giáo giảng bài. Về nhà, sau khi giúp đỡ ông bà làm các việc như quốt nhà, nấu cơm, nấu cảm cho lợn ăn, bạn luôn cần mẫn tự học.
Thương ông bà và không để phụ lòng thấy, cô giáo và những người từng giúp đỡ mình, Huế càng quyết tâm học. Không chỉ học giỏi, bạn còn hát rất hay, là hạt nhân trong đội văn nghệ của nhà trường, lớp phó phụ trách văn thể. Nhờ những cố gắng của mình, trong 4 năm liên tục, Huế luôn đạt danh hiệu "Học sinh giỏi.
(Theo Truyện đọc Đạo đức 4, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2014)
- Bạn Huế đã vượt qua khó khăn như thế nào? Việc biết vượt qua khó khăn đó đã đem lại điều gì cho bạn?
- Nêu cảm nghĩ của em về tấm gương vượt khó của bạn Huế.
- Theo em, vì sao chúng ta cần biết vượt qua khó khăn trong học tập và cuộc sống?
LUYỆN TẬP
1. Em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
a Trẻ em không thể tự vượt qua khó khăn.
b. Khi tự mình không giải quyết được khó khăn thì cần tìm kiếm sự hỗ trợ từ người đáng tin cậy.
c. Chỉ người nghèo mới cần vượt khó.
d. Tinh thần vượt khó là do bẩm sinh chứ không thể luyện tập mà có được.
e. Vượt khó sẽ giúp ta thành công và có nhiều niềm vui trong cuộc sống
g. Vượt khó sẽ khiến bản thân luôn mệt mỏi, dễ chán nản.
2. Em hãy cho biết điều gì có thể xảy ra khi gặp khó khăn nếu:
a Sợ hãi, nản chí, không muốn hành động.
b. Bình fĩnh suy nghĩ tìm cách vượt qua khó khăn.
c. Không tin vào khả năng của bản thân và sự ủng hộ, hỗ trợ của những người đăng tin cậy.
d. Chờ đợi sự giúp đỡ của người khác.
e. Không làm gì cả, hi vọng khó khăn sẽ biến mất.
3. Em hãy vận dụng các bước dưới đây để giúp bạn vượt qua khó khăn trong những tình huống ở Hoạt động 1 phần Khám phá
CÁC BƯỚC VƯỢT QUA KHÓ KHĂN
Bước 1. Xác định khó khăn cần giải quyết
Bước 2. Xác định nguyên nhân dẫn đến khó khăn.
Bước 3. Liệt kê các phương án vượt qua khó khăn và những người có thể hỗ trợ
Bước 4. Lựa chọn phương án tối ưu và kiên trì thực hiện theo phương án đã chọn
4. Em hãy đưa ra nhận xét đối với việc làm của các bạn dưới đây:
a. Dù phải thức dậy sớm để đi bộ gần 3 km đến trường nhưng Phổng vẫn đi học đều.
b. Khi thấy giáo hướng dẫn kĩ thuật phát cầu lông, dù thấy khó nhưng Ngọc vẫn mạnh dạn xung phong để thử sức.
c. Sáng dậy thấy trời gió rét nên Phương lấy lí do bị mệt để không phải tham gia lao động cùng các bạn trong xóm.
d. Sáng nay, bố dạy Hằng cách tỉa, tạo dáng cho cây cảnh nhưng bạn đã từ chối.
5. Em hãy tư vấn cho các bạn dưới đây những việc cần làm để vượt qua khó khăn
a. Bạn nói ngọng.
b. Bạn học chưa tốt môn Toán.
c. Bạn thường đi học trễ vì thói quen ngủ dậy muộn.
d. Bạn bị một nhóm bạn khác bắt nạt.
VẬN DỤNG
1. Hãy nêu những khó khăn mà em có thể gặp phải và những biện pháp để khắc phục khó khăn đó theo gợi ý sau
| Lĩnh vực | Khó khăn đang gặp | Biện pháp khắc phục | Người có thể hỗ trợ (nếu cần thiết) |
| Trong học tập | |||
| Khi tham gia các hoạt động ở trường, lớp | |||
| Trong quan hệ với bạn bè, thầy cô | |||
| Về hoàn cảnh gia đình | |||
| Trong sinh hoạt cá nhân hằng ngày |
2. Em hãy tìm hiểu về một tấm gương học sinh vượt khó và chia sẻ với các bạn theo gợi ý
- Giới thiệu về bạn đó và những khó khăn mà bạn đã gặp.
- Bạn đã làm gì để vượt qua khó khăn?
- Em học được điều gì từ tấm gương đó?
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên.
(Hồ Chí Minh)
